De manier waarop we naar mobiliteit kijken, ondergaat een ingrijpende transformatie. Waar autobezit ooit de norm was, verschuift de focus nu naar gebruik en flexibiliteit. Concepten zoals operational lease, private lease, autodeelprojecten en abonnementsdiensten winnen aan populariteit. In dit artikel duiken we in de geschiedenis, huidige vormen, toekomstige ontwikkelingen en de impact op stedelijke en landelijke gebieden van deze mobiliteitstrends.

Geschiedenis van mobiliteitsdiensten

Operational lease vond zijn oorsprong in de vroege 20e eeuw. In 1918 richtte Walter L. Jacobs in Chicago een autoverhuurbedrijf op, wat wordt beschouwd als een van de eerste vormen van autolease. Private lease werd in de jaren 1980 geïntroduceerd als een consumentenoptie, waardoor particulieren toegang kregen tot nieuwe voertuigen zonder deze direct te kopen. Autodeelprojecten kennen hun oorsprong in 1948 met de oprichting van "Sefage" in Zürich, Zwitserland. Dit was een van de eerste autodeelinitiatieven, gericht op mensen die geen eigen auto konden veroorloven maar wel behoefte hadden aan mobiliteit. Autoverhuurabonnementen doken voor het eerst op in 2010, toen Rima Braden van Autosource, LLC in Honolulu het "Flexlease"-programma introduceerde, later bekend als "Carousel". Dit bood klanten flexibele korte termijn autoverhuur. 

 

Huidige vormen van mobiliteitsdiensten

- Operational en private lease
In Nederland zijn zowel operational als private lease populaire opties geworden. Bedrijven zoals LeasePlan en Athlon domineren de zakelijke leasemarkt, terwijl private lease steeds toegankelijker wordt voor particulieren.

- Autodeeldiensten

Autodelen is in opkomst, vooral in stedelijke gebieden. Volgens Statista zijn de meest gebruikte autodeelmerken in Nederland onder andere Greenwheels en MyWheels. 

- Autoverhuurabonnementen

Abonnementsdiensten voor auto's bieden flexibiliteit zonder langdurige verplichtingen. Drive4joy, bijvoorbeeld, biedt all-inclusive autoverhuurabonnementen die verzekering, onderhoud en belastingen omvatten. 

 

Toekomstige ontwikkelingen

De trend verschuift naar Car-as-a-Service (CaaS), waarbij autobezit plaatsmaakt voor gebruik. Bedrijven zoals Lynk & Co combineren abonnementsmodellen met autodelen, waardoor gebruikers hun voertuig kunnen delen via een app en zo kosten kunnen besparen. Daarnaast voorspelt onderzoek van ABI Research dat wereldwijd tegen 2030 ongeveer 400 miljoen mensen gebruik zullen maken van robotische autodeeldiensten. 

 

Impact op stedelijke en landelijke gebieden

- Autovrije steden en verminderde parkeergelegenheid
Steden zoals Utrecht plannen autovrije wijken, zoals de Merwede-buurt, waar 12.000 bewoners zullen wonen zonder traditionele parkeergelegenheid. Alle essentiële voorzieningen en het centraal station zijn binnen loop- of fietsafstand. Bovendien leiden hoge kosten voor parkeervoorzieningen, variërend van €3.000 tot €50.000 per parkeerplaats, tot een heroverweging van parkeerbeleid bij nieuwe woningontwikkelingen. 

In stedelijke gebieden zijn gedeelde mobiliteitsdiensten praktischer vanwege de hogere bevolkingsdichtheid en kortere afstanden. In landelijke gebieden blijft individueel autobezit waarschijnlijk prominenter vanwege beperkte toegang tot gedeelde mobiliteitsopties en langere reisafstanden.

 

Voor- en nadelen van autodelen

Voordelen:

- Kostenbesparing: Geen grote investeringen in autobezit en lagere onderhoudskosten. 
- Milieuvriendelijk: Minder auto's op de weg leidt tot lagere CO₂-uitstoot. 
- Flexibiliteit: Keuze uit verschillende voertuigen afhankelijk van de behoefte. 

 

Nadelen:

- Beschikbaarheid: Niet altijd gegarandeerd, vooral tijdens piekuren. 
- Beperkte personalisatie: Geen mogelijkheid om het voertuig naar eigen wens aan te passen. 
- Afhankelijkheid van derden: Gebruikers zijn afhankelijk van de betrouwbaarheid van de dienstverlener. 

 

Actuele cijfers

Onderzoek toont aan dat jongere generaties steeds vaker de voorkeur geven aan autoverhuurabonnementen boven traditioneel autobezit, wat duidt op een noodzakelijke verschuiving in de automobielindustrie. 

- Het aandeel volledig elektrische deelauto's, die gebruikers zonder sleutel kunnen openen en op dezelfde plek achterlaten, is aanzienlijk toegenomen van 38% in 2022 naar 48% in september 2023. 

- Volgens het Landelijk Reizigers Onderzoek maakte in 2022 7% van de reizigers gebruik van een vorm van autodelen. 

- Uit een enquête van I&O Research blijkt dat bijna 50% van de Nederlanders bekend tot zeer bekend is met het concept autodelen

Bron: Rijkswaterstaat

 

Conclusie

De transitie van autobezit naar gebruik is in volle gang, gedreven door economische, ecologische en sociale factoren. Deze verschuiving biedt kansen voor innovatieve mobiliteitsoplossingen en vereist aanpassingen in stedelijke planning en infrastructuur. Voor particulieren betekent dit een grotere keuzevrijheid tussen een auto kopen en gebruiken en flexibiliteit in hoe zij hun mobiliteitsbehoeften invullen.